Berî niha bi çend rojan, hatibû diyarkirin ku Stockholma paytexta Swêdê, di van rojên li pêşiya me de mazûvaniya konferanseke navnetewî ya rewşenbîrî dike. Herweha nivîskar û lêkolînerê Kurd Zeynelabidîn Zinar jî, beşdarê konferansê dibe.

Konferans li avahiya Folkethusê (Mala Gel), sê roj domand. Roja 29ê Hezîranê danê êvarê wek şahî dest pê hate kirin, lê roja 30ê Hezîran, 1 û 2 Temûzê jî seranser domand.

**************************************************


”Silav û rêz pêşkêşê we dikim. Spas ji bo Sendîqeya Nivîskarên Swêdî ku vê derfetê bo min daye nîşandan.
Çewa ku hûn jî dizanin, naveroka axaftina min li ser Latînîkirina Edebiyata Kurdî ye.

Pêşî ez dixwazim xwe bidim naskirin: Ez di 1953an de li Kurdistana Tirkiyê hatime dinyayê û ji malbateke oldar im. Ji ber ku zimanê kurdî di 1926an de hatiye qedexekirin, min di 1963-64an de bi alfabeya erebî dest bi nivîsandina zzimanê kurdî kiriye. Ez li Batmanê yazdeh sal wek memûr şixulîme. Piştî 12 Êlûna 1980yî ku Cuta Sisiyan a leşkerî hatiye, ez heşt caran hatime girtîn û 178 roj îşkence li min bûye. Ez di 1984an de hatime Swêdê. Li dora neh salan, li Nexweşxaneya Xaça Sor tedawî bûme.
Ez wek xebatkarekî çanda kurdî, li ser van sê xalan dixebitim:
1- Folklora Kurdî berhevdikim û dinivîsim.
2- Berhemên kurdî ên klasîn ji elîfbêtika erebî vediguhêzim alfabeya latênî
3- Ez pirtûkên zarûkan ji çîrokên Folklora Kurdî çêdikim.

Heta niha 82 kitêbên min hatine weşandin, ji van pirtûkan tenê yek bi zimanê tirkî ye.


Zimanê kurdî zimanekî pir kevn e û gelek jî dewlemend e û ji famîla Hindoewrûpî ye. Di zimanê kurdî de 4-5 zaravayên cuda hene. Ev yek ji bo Kurdan nabe problem ku Kurd ji hev fêm nekin, lê bikaranîna du alfabeyên cuda problemeke mezin e. Niha kurdên Îran, Îraq û Sûriye elfabeya erebî bi kar tînin. Kurdên ji beşa Kurdistana Tirkiyê jî alfabeya latênî bi kar tînin. Ha ev dualfabetî zehmetiyeke mezin xistiye nava Kurdan.




Piştî derketina ola Îslamê Kurdan jî dest pê kiriye zimanê xwe bi alfabeya erebî nivîsandine heta dema ku dawî li Împeretoriya Osmanî hatiye. Lê dema ku komara Tirkiye avabûye, di 1926an de bi zagoneke taybet zimanê kurdî hatiye qedexekirin, Îcar Kurdên Bakûr dest bi alfabeya latênî kirine û tenê zimanê tirkî xwendine. Bi vê yekê Kurdên bakûr ji ziman û kultura xwe dûr ketine.



Li Ewrûpayê di van 30-40 salên dawîn de, xasma li Swêdê, çanda kurdî bi alfabeya latênî bi awayekî xurt berepêş çûye. Bi hezaran pirtûk, rojname, kovar û malper bi awayekî rêkûpêk hatine weşandin. Vê yekê jî problemeke nû xistiye nava Kurdan:

1- Kurdên Îran, Îraq û Sûriye, ji ber ku bi elîfbêtika erebî dixwînin û dinivîsin, derfeta wan tune ku sûd ji vê çanda kurdî ya li Ewrûpayê bi alfabeya latênî ye bibînin.

2- Kurdên Tirkiyê û hinek jî Kurdên li Ewrûpayê, sûd ji wî çanda kurdî ya ku bi elîfbêtika erebî li Îran, Îraq û Sûriyê ye wernagirin.



Ji bo vê çareseriyê, projeyeka me jî heye ku em ê kultura kurdî bi alfabeya latênî binivîsin. Ji ber hindê em muhtacê alîkariya madî û manewî ne.


Ez di vê baweriyê de me, eger Kurdên her çar beşên Kurdistanê alfabeya latênî bi kar bînin, wê aramî û istiqrar li Rojhilata Navîn û li dinyayê çêbibe, herweha ev çar
xalên girîng jî wê derkevin holê:

1- Kurdên hemû zaravayan, wê rind ji fêm bikin.

2- Karê Kurdan di teknîka nûjen de, pir hêsan dibe.

3- Ew kevneperestî û paşverûtiyên kevnare yên cîranên Kurdan, êdî di nava Kurdan de cih nagirin.

4- Wê Kurd û ev welatên ku zimanê wan jî Hindoewropî ne, xasma welatên Ewrûpayê, pir nêzê hev bibin.


Hêvîdar im ku hûn rewşenbîrên Ewrûpayê di babeta latênîkirina zimanê kurdî de alîkarî bikin. Bê guman ev alîkariya we, wê cihekî mezin di mêjû de bigre. Lewra ev zimanê ku niha 40 milyon Kurd pê dipeyivin, di rewşeke xirab de dijî.

Spas ji bo ku min hinek ji zemanê we girt.”


2008-07 02, saet 11.45. 12.00
Zeynelabidîn Zinar